Algengar spurningar

Flóttamaður er sá sem fengið hefur veitta alþjóðlega vernd vegna ótta við ofsóknir í heimalandi sínu eða á öðrum grundvelli samkvæmt lögum. Sjá nánar hér.

Umsækjandi um alþjóðlega vernd er sá sem lagt hefur fram umsókn um alþjóðlega vernd án tillits til þess hvort hann telst flóttamaður. Flóttamaður er sá sem hefur fengið veitta alþjóðlega vernd.

Þeir sem sæta ofsóknum í heimalandi sínu eða heyra af öðrum ástæðum undir flóttamannahugtakið samkvæmt íslenskum lögum eiga rétt á alþjóðlegri vernd hér á landi. Þegar knýjandi ástæður á borð við alvarlega sjúkdóma eða sérlega erfiðar félagslegar aðstæður í heimalandi eru til staðar er heimilt að veita dvalarleyfi af mannúðarástæðum. Sjá nánar hér.

Þú verður að vera á Íslandi til að sækja um vernd.

Umsókn þarf að leggja fram í eigin persónu.

Þú getur sótt um á Keflavíkurflugvelli við komuna til landsins.

Ef þú ert þegar á Íslandi geturðu sótt um vernd í móttökumiðstöð fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd í Bæjarhrauni 18 í Hafnarfirði. Þar er opið á dagvinnutíma.

Ef þú ert utan höfuðborgarsvæðisins geturðu sótt um vernd á næstu lögreglustöð.

Einstaklingur sem vill sækja um alþjóðlega vernd á Íslandi þarf að vera staddur hér á landi eða sækja um vernd við komuna til landsins. Þess vegna eru umsóknir sem berast í tölvupósti eða á annan viðlíka hátt ekki teknar til meðferðar hjá Útlendingastofnun.

Teljir þú þig þurfa á vernd að halda bendir stofnunin þér á að leita aðstoðar hjálparsamtaka í þínu heimalandi og sérstaklega skal bent á flóttamannstofnun Sameinuðu þjóðanna.

Afgreiðsla umsókna um alþjóðlega vernd tekur mislangan tíma eftir tegund málsmeðferðar. Í forgangsmeðferð eru umsóknir afgreiddar á nokkrum dögum, afgreiðsla á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar tekur rúma þrjá mánuði og í hefðbundinni efnismeðferð eru mál að jafnaði afgreidd á rúmum sjö mánuðum. Sjá nánar hér.

Í þeim tilvikum sem umsækjandi um alþjóðlega vernd getur ekki sjálfur séð sér farborða skal Útlendingastofnun, eða eftir atvikum sveitarfélög sem Útlendingastofnun hefur samið sérstaklega við, sjá viðkomandi fyrir fæði eða fæðispeningum og húsnæði.

Einstaklingar eiga ekki rétt á öðru húsnæði en því sem Útlendingastofnun úthlutar þeim.

Einstaklingar í húsnæði með fullu fæði eiga ekki rétt á fæðispeningum.

Fæðispeningar einstaklinga í húsnæði án fæðis og einstaklinga í eigin húsnæði skulu vera sem hér segir, en þó aldrei hærri en sem nemur 28.000 kr. fyrir hverja fjölskyldu á viku.

Einstaklingar	8.000 kr. á viku
Hjón eða sambúðarfólk	13.000 kr. á viku
Börn	5.000 kr. á viku

Umsækjendur um alþjóðlega vernd eiga rétt á nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu og þeim lyfjum sem þeim eru nauðsynleg skv. læknisráði og að höfðu samráði við trúnaðarlækni Útlendingastofnunar. Útlendingastofnun stendur straum af slíkum kostnaði geti umsækjandi ekki staðið undir honum sjálfur.

Umsækjendur um alþjóðlega vernd eiga jafnframt rétt á bráðaþjónustu og greiðist kostnaður vegna hennar af Útlendingastofnun.

Börn yngri en 18 ára njóta aðgangs að hvers kyns heilsugæslu, lækningum, hjúkrun, sjúkrahúsþjónustu, sjúkraflutningum, hjálpartækjaþjónustu og þjónustu heilbrigðisstarfsmanna innan og utan heilbrigðisstofnana sem veitt er í því skyni að efla heilbrigði, fyrirbyggja, greina eða meðhöndla sjúkdóma og endurhæfa sjúklinga meðan þau dveljast hér á landi.

Barnshafandi konur skulu hafa aðgang að mæðravernd og börn að ung- og smábarnavernd.

Fyrirkomulag heilbrigðisþjónustu við umsækjendur um vernd skv. samningi Útlendingastofnunar við Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins:

Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins sinnir þjónustu við umsækjendur um vernd án tillits til búsetustaðar að undangenginni tilkynningu frá ÚTL um upphaf þjónustu.

Umsækjandi sjálfur eða þjónustusveitarfélag hans getur pantað tíma hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins þegar þörf er á læknisþjónustu.

Í þjónustunni felst:

• Viðtal og fyrsta heilbrigðisskoðun barna og fullorðinna stuttu eftir komu.
• Almenn heilbrigðisþjónusta á dagvinnutíma eftir fyrstu heilbrigðisskoðun, það er:
  • viðtal við hjúkrunarfræðing símleiðis til að leysa úr einfaldari brýnum erindum, mögulega með aðstoð læknis,
  • viðtal við lækni samkvæmt ákvörðun hjúkrunarfræðings,
  • mæðra-, ung- og smábarnavernd og
  • útgáfa lyfseðla og endurnýjun þeirra.
• Sálfræðiþjónusta.
• Önnur sérfræðiþjónusta. Starfsfólk heilsugæslunnar metur þörf á aðkomu annarra sérfræðilækna og útbýr tilvísun sé þörf á því (hér undir falla t.d. bæklunarlæknar, skurðlæknar, geðlæknar og tannlæknar í undantekningartilvikum). Kostnaður vegna þessarar sérfræðiþjónustu er greiddur af Útlendingastofnun.

Umsækjendur um alþjóðlega vernd mega vinna á meðan umsókn þeirra er til meðferðar ef þeir fá útgefið svokallað bráðabirgðadvalar- og atvinnuleyfi.

Bráðabirgðadvalar- og atvinnuleyfi er veitt tímabundið þar til endanleg niðurstaða liggur fyrir í máli umsækjanda eða þar til synjun kemur til framkvæmda.

Umsækjendur sem fá útgefið bráðabirgðadvalar- og atvinnuleyfi þurfa að verða sér úti um húsnæði og eiga ekki lengur rétt á framfærslu eða annarri þjónustu frá Útlendingastofnun.

Umsækjendur um alþjóðlega vernd njóta aðstoðar löglærðra talsmanna.

Talsmaður: Sá sem talar máli umsækjanda um alþjóðlega vernd hér á landi og gætir hagsmuna hans við meðferð máls gagnvart íslenskum stjórnvöldum á meðan mál hans er til meðferðar hjá Útlendingastofnun og eftir atvikum kærunefnd útlendingamála.

Umsækjendur um alþjóðlega vernd njóta aðstoðar túlka við meðferð máls þeirra hjá Útlendingastofnun. Reynt er eftir fremsta megni að fá túlk á móðurmáli umsækjanda eða öðru máli sem umsækjandi hefur fullnægjandi tök á. Í sumum tilfellum getur þurft að beita svokallaðri tvöfaldri túlkun þar sem einn túlkur þýðir úr einu máli á annað og annar túlkur þýðir úr seinna málinu.

Allar ákvarðanir Útlendingastofnunar varðandi umsóknir um alþjóðlega vernd er hægt að kæra til kærunefndar útlendingamála. Sjá nánar hér.

Dyflinnarreglugerðin mælir fyrir um hvaða aðildarríki reglugerðarinnar beri ábyrgð á meðferð umsóknar um alþjóðlega vernd en í því felst að taka afstöðu til þess hvort umsækjandi þurfi á vernd að halda. Allar umsóknir um vernd hér á landi eru því fyrst skoðaðar með hliðsjón af því hvort öðru aðildarríki sé skylt að fjalla um umsóknina og taka aftur við umsækjanda. Beri annað aðildarríki ábyrgð á meðferð umsóknar um vernd taka íslensk stjórnvöld ekki afstöðu til þess hvort umsækjandi þurfi á vernd að halda þar sem viðtökuríkinu samkvæmt Dyflinnarreglugerðinni ber að meta þörfina og veita tilskylda vernd. Sjá nánar hér.

Upplýsingar um fjölda ákvarðana varðandi umsóknir um alþjóðlega vernd eftir tegund málsmeðferðar er að finna á tölfræðivefsvæði verndarsviðs.

Upplýsingar um fjölda umsækjenda um alþjóðlega vernd eftir ríkisfangi og kyni er að finna á tölfræðivefsvæði verndarsviðs.

Upplýsingar um niðurstöður afgreiddra umsókna um alþjóðlega vernd eftir ríkisfangi er að finna á tölfræðivefsvæði verndarsviðs.