Vegna tilkynningar á vef Alþingis um tafir á veitingu ríkisborgararéttar með lögum vill Útlendingastofnun koma eftirfarandi upplýsingum á framfæri.

Þann 1. júní síðastliðinn tilkynnti dómsmálaráðuneytið í bréfi til allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis að verklagi Útlendingastofnunar við meðferð umsókna um íslenskan ríkisborgararétt til Alþingis yrði breytt frá og með haustþingi 2021 í því skyni að auka jafnræði umsækjenda og stytta afgreiðslutíma.

Í bréfinu er vísað til samskipta ráðuneytisins, Útlendingastofnunar og allsherjar- og menntamálanefndar allt aftur til ársins 2018 um nauðsyn þess að breyta verklagi við meðferð umsókna um ríkisborgararétt til Alþingis. Jafnframt er þar vísað til bréfs Umboðsmanns Alþingis til dómsmálaráðherra frá því í janúar 2021 varðandi tafir á afgreiðslu umsókna um ríkisborgararétt.

Í samræmi við fyrirmæli dómsmálaráðuneytisins voru umsóknir um íslenskan ríkisborgararétt til Alþingis ekki teknar fram fyrir aðrar umsóknir um ríkisborgararétt og er nauðsynlegri forvinnslu þeirra því ekki lokið. 

Vegna hertra sóttvarnaaðgerða hefur verið ákveðið að afgreiðsla Útlendingastofnunar að Dalvegi 18 verði á ný aðeins opin þeim sem eiga pantaðan tíma.

• Á heimasíðu stofnunarinnar er mikið af gagnlegum upplýsingum sem gott er að byrja á að kynna sér, til dæmis:
  
  • Hverjir þurfa dvalarleyfi og hverjir þurfa áritun til Íslands
  • Upplýsingar um skilyrði umsókna um dvalarleyfi, áritanir og ríkisborgararétt
  • Umsóknareyðublöð
  • Hvaða umsóknir hafa verið teknar til afgreiðslu
  • Svör við algengum spurningum
• Þjónustuver leiðbeinir og aðstoðar í tölvupósti og í síma 444 0900
  
  • Mánudaga til fimmtudaga milli 9 og 14 og á föstudögum milli 9 og 12
  • Athugið að lokað verður 24. og 31. desember
• Fyrir brýn erindi sem ekki er hægt að leysa með öðrum leiðum verður hægt að panta tíma í afgreiðslu
• Umsóknir og önnur gögn er hægt að senda inn með bréfpósti eða skila í póstkassa í anddyri stofnunarinnar (frá 8 til 16 virka daga)
  
  • Gögn sem sett eru í póstkassann þarf að setja í umslag og merkja með nafni umsækjanda og kennitölu/fæðingardegi
• Greiðsluupplýsingar, reikningsnúmer og kennitala Útlendingastofnunar, eru neðst á heimasíðunni
• Nauðsynlegt er að panta tíma í myndatöku fyrir dvalarleyfiskort og ferðaskilríki.
  
  

Við vonum að viðskiptavinir sýni þessu breytta fyrirkomulagi skilning.

Beiting viðbótarverndar skv. 2. mgr. 37. gr. er varðar umsækjendur um alþjóðlega vernd frá Venesúela

Útlendingastofnun tilkynnir hér með um breytta stjórnsýsluframkvæmd við mat á þörf ríkisborgara Venesúela fyrir viðbótarvernd. Breytingin felst í því að lagt verður einstaklingsbundið mat á umsóknir ríkisborgara Venesúela um vernd hér á landi og hefur í för með sér að þeir fá ekki lengur skilyrðislaust viðbótarvernd á grundvelli almennra aðstæðna í heimalandi.

Ný framkvæmd

Frá og með 1. janúar 2022 mun Útlendingastofnun taka upp breytt verklag til samræmis við 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Breytingin felst í því að lagt verður einstaklingsbundið mat á hverja umsókn sem kemur frá einstaklingum með venesúelskt ríkisfang með vísan til sjónarmiða um viðbótarvernd. Verklag Útlendingastofnunar hvað varðar mat á 1. mgr. 37. gr. og 74. gr. útlendingalaga verður óbreytt.

Fyrri framkvæmd

Á undanförnum misserum hefur umsækjendum um alþjóðlega vernd frá Venesúela verið veitt viðbótarvernd skv. 2. mgr. 37. gr. útlendingalaga með vísan til almennra aðstæðna í heimalandi óháð einstaklingsbundnum aðstæðum hvers umsækjanda.

Heimild til breytinga á stjórnsýsluframkvæmd

Heimilt er að breyta stjórnsýsluframkvæmd á tilteknu sviði að ákveðnum skilyrðum uppfylltum. Ræðst það af þeim réttarheimildum sem ákvarðanir grundvallast á auk þess sem jafnræðisreglan leiðir til þess að slík breyting verði að fara fram með tilteknum hætti. Með vísan til þeirra réttarheimilda sem gilda er litið svo á að breytingarnar sem gerðar verða á verklagi stofnunarinnar samrýmist þeim vel og að mörgu leyti betur en fyrri framkvæmd.

Af jafnræðisreglunni leiðir að breytingar verða að grundvallast á málefnalegum sjónarmiðum, þær verða að vera almennar, taka verður tillit til réttmætra væntinga almennings og kynna þær breytingar sem fyrirhugaðar eru auk þess sem gæta verður að sjónarmiðum um bann við afturvirkni réttarreglna.

Rökstuðningur fyrir breyttri framkvæmd

Fyrir liggur að yfirgnæfandi meirihluti umsækjenda um alþjóðlega vernd frá Venesúela ber fyrir sig efnahagslegar aðstæður og óöryggi í heimalandi. Þá hefur stofnunin fengið upplýsingar um ríkisborgara Venesúela sem hafa fengið vernd hér á landi en hafa kosið að fara aftur til heimalands í lengri eða skemmri tíma og með því nýtt sér vernd heimaríkis á ný. Slíkt getur verið grundvöllur afturköllunar á vernd þar sem verndin er veitt á þeirri forsendu að öryggi flóttamanns sé í hættu í heimalandi. Snúi hann þangað aftur gefur það í skyn að flóttamaðurinn þurfi ekki á alþjóðlegri vernd að halda.

Útlendingastofnun telur, með vísun til framangreinds, ekki forsvaranlegt að beita ákvæði 2. mgr. 37. gr. útlendingalaga með þeim hætti að umsóknir allra umsækjenda sem koma frá Venesúela falli skilyrðislaust innan ramma viðbótarverndar skv. ákvæðinu, án þess að skoðað sé sérstaklega hvernig almennar aðstæður horfi við þeim umsækjanda sem um ræðir í hverju tilviki fyrir sig.

Til stendur að breytingarnar nái jafnt yfir öll mál umsækjanda frá Venesúela sem geta fallið undir framangreindar réttarheimildir. Verður þetta verklag innleitt í skrefum til samræmis við þær leiðbeiningar sem umsækjendur hafa fengið á fyrri stigum máls og þannig komið í veg fyrir að breyttri stjórnsýsluframkvæmd verði beitt afturvirkt.

Breytingarnar eru einnig til samræmis við framkvæmd í nágrannaríkjum Íslands.

Breytingarnar taka gildi þann 1. janúar 2022.

Afgreiðsla Útlendingastofnunar og þjónustuver verða lokuð 24. desember og 31. desember.

Aðra daga verður opnunartími óbreyttur frá klukkan 9 til 14.